Saatleri Ayarlama Enstitüsü - Ahmet Hamdi Tanpınar (Sözlük)

Buradaki yazıda da belirttiğim üzere Saatleri Ayarlama Enstitüsü -yazıldığı dönemin bir neticesi olarak- eski kelimelerin hakim olduğu bir eser. Bütüne baktığımızda; bu, günümüzde kimi hiç kullanılmayan, kimi nadir kullanılan kelimeler büyük bir problem teşkil etmese de, anlamlarını bilmeyenler için zaman zaman bazı cümlelerin anlaşılmasını güçleştirir nitelikte. 

İşte ben de yine bu durumdan vazife çıkarıp, bu kült eseri henüz okumamış olanlar ya da yeniden okumayı planlayanlar için eski kelimeleri ve anlamlarını paylaşmak istedim. Bir nevi amme hizmeti de diyebiliriz...385 kelimeyi bulan bu  liste, bu sefer beni oldukça zorlayan bir iş olmuş olsa da, yeni kelimeler keşfetmenin hazzı ve insanlara bir nebze olsun yardımcı olabileceğim düşüncesi beni memnun etti. 

Faydalı olması temennisiyle "Saatleri Ayarlama Enstitüsü Sözlüğü"ne ulaşmak isteyenleri yazının devamına alalım.

Aciz: 1.Beceriksizlik 2.Gücü bir işe yetmez olanın durumu, güçsüzlük

Akar: Kiraya verilerek gelir getiren ev, dükkân, tarla, bağ vb. mülk, akaret

Akide: İnanç

Aksülamel: Tepki, reaksiyon

Alelumum: Genel olarak, genellikle

Alemi menam: Uyku alemi, rüya alemi

Ameliye: Uygulama

Armada: Donanma

Asri: Çağdaş

Azletmek: Bir kişiyi görevinden almak, uzaklaştırmak

Barem: Devlet memurlarının maaşlarının derece ve tutarlarını düzenleyen sistem ve çizelge

Basübadelmevt: Diriliş

Bedahet: 1.Besbelli, apaçık olma durumu 2.Bir konuda hazırlıksız konuşabilme yeteneği

Behemehâl: Her hâlde, ne olursa olsun, ne yapıp yapıp, mutlaka

Benirlemek: (belinlemek) Birden uyanarak çevresine korku ile şaşkın şaşkın bakmak, irkilmek

Bermutat: Alışılagelen biçimde, her zaman olduğu gibi

Beşaret: Sevindiren haber, sava, müjde, beşaret, muştu

Beşeri: İnsanla ilgili

Beynelmilel: Uluslararası

Bezirgân: 1.Tüccar 2.Alışverişte çok kâr amacı güden kimse

Biçare: Çaresiz

Binaenaleyh: Bundan dolayı, bundan ötürü, bunun için, bunun üzerine

Bittabi: Doğal olarak, tabiatıyla, tabii, elbette

Buut: Uzunluk

Cenup: Güney

Cevdet: İyilik, güzellik, haslık, olgunluk, kusursuzluk, tazelik

Cihet: Yön, yan, taraf

Cürüm: Yanlışlık, kusur veya hata

Çakır pençe: Tuttuğunu koparan, giriştiği veya ele aldığı her işi başaran, becerikli

Çalak: 1.Eline ayağına çabuk, atik, çevik 2.Eline ayağına çabuk, atik, çevik

Çapaçul: Kılığının veya eşyasının düzgün ve temiz olmasına özenmeyip düzensizlik içinde yaşayan, pasaklı

Çarnaçar: İster istemez

Çatana: Filika büyüklüğünde, islimle işleyen deniz teknesi, küçük vapur, istimbot

Çırağ: 1.Osmanlı hareminde yetişmiş genç kızların saray dışına, istanbul ya da civardaki illere gelin olarak verilmesi 2.Mum, kandil, lamba vb. ışık veren araç, çırağ.

Çolpa: 1.Ayağı sakat olan 2.Beceriksiz, eli işe yakışmayan, acemi

Daüssıla: Yurt özlemi

Dekovil: Ray aralığı 60 santimetre veya daha az olan, araçları buhar, hayvan veya insan gücüyle yürütülen küçük demiryolu

Delalet: Kılavuzluk

Desise: Aldatma, oyun, düzen, hile, entrika

Dessas: Düzenci

Dılı: Kenar, köşe

Dimağ: 1.Beyin 2.Zihin

Dirayet: 1.İnce şeyleri kavrayış 2.Zeka 3.Beceriklilik

Efkârı umumiye: Kamuoyu

Efrat: Bireyler, fertler

Ehemmiyet: Önem

Eleğimsağma: Gökkuşağı

Esbab-ı mucibe: Gerkeçe

Esbap: Sebepler, nedenler

Esham: 1.Paylar, hisseler 2.Borç alınan bir paranın belirli zamanda ödeneceğini gösteren senetler

Eshel: Çok kolay, daha kolay

Evkaf: Vakıf mallarını yöneten kuruluş

Eyyamı bahur: Ağustos ayının ilk yedi gününe verilen isim

Ezcümle: Kısaca, özet olarak, özetle

Fahri: 1.Onursal 2.Gönüllü, karşılıksız

Faş: "Gizli olanı açığa vurmak, duyurmak, ortaya dökmek, dile vermek" anlamlarındaki faş etmek, "belli olmak, açıklanmak, ortaya çıkmak" anlamlarındaki faş olmak birleşik fiillerinde geçen bir söz

Fatalizm: Yazgıcılık

Fazilet: Erdem

Fehva: Kavram, terim, deyim

Fermanferma: Padişah, komutan, buyrukçu, buyruk veren, emredici

Feveran: 1.Fışkırma, kaynama 2.Birdenbire öfkelenme, köpürme, parlama

Filhakika: Gerçekten, doğrusu, hakikaten

Firuze: Küpe ve yüzük taşı gibi süslemede kullanılan, mavi renkli, saydam olmayan hidratlı doğal alüminyum ve fosfattan oluşan değerli bir mineral

Fistan: Tek parça kadın giysisi

Fokstrot: Dört tempolu bir dans

Frijider:  Buzdolabı

Galebe: 1.Yengi 2.Üstünlük, çokluk

Garabet: Yadırganacak yönü olma, gariplik, tuhaflık

Girgin: Herkesle çabucak yakınlık kurarak işini yürütebilen, pısırık karşıtı

Gudde: (anatomi) Beze

Hacalet: Utanç

Haddizatında: Aslında

Halayık: Kadın köle, cariye

Halis: Katışık olmayan, katışıksız, saf

Halita: Birden çok ögeden oluşmuş karmaşık bir bütün. Alaşım

Hamakat: Ahmaklık

Hançere: (anatomi) Gırtlak

Hasbi: 1. Gönüllü ve karşılıksız yapılan 2.Sebepsiz yere

Hasis: 1.Cimri 2.Bayağı, insani küçülten, değersiz

Haslet: İnsanın yaradılışından gelen özellik, huy

Hassa: Özellik

Helecan: Kalp çarpıntısı, çırpıntı

Hendesi: Geometrik

Heyula: Korkunç hayal

Himmet: 1.Yardım, kayırma 2. Çalışma, emek, gayret 3. Lütuf, iyilik, iyi davranma

Hodbin: Bencil

Hora: Birçok kişi tarafından el ele tutuşarak oyun müziği eşliğinde oynanan bir halk oyunu

Hotoz: Kadınların süs için saçlarının üstüne taktıkları, çeşitli renk ve biçimde yapılmış küçük başlık

Huddam: Hizmet edenler

Hulasa: Kısaca

Huruç: 1.Çıkma, çıkış 2.Göç

Hususi: Özel, özel olarak, özel bir biçimde

Iskat: 1.Düşürme, aşağı atma 2.Düşürülme 3.Ölenlerin kılınmamış namazları ve tutulmamış oruçları için verilen sadaka

Istılah: 1.Terim 2. Herkesin anlayamayacağı anlamda kullanılan söz

İçtimai: Toplumsal

İçtimaiyat: Toplum bilimi

İdadi: Lise derecesindeki okul

İhtilas: Bir malı açıkça sahibinden veya evinden hızla kapıp alma

İkbal: 1.Baht açıklığı veya yüksek bir makama, duruma erişmiş olma durumu 2. İstek, arzu

İkmal etmek: Bitirmek, tamamlamak

İktifa: Yetinme

İktiza: Gerekli olma, gerekme

İlga: Bir şeyin varlığını ortadan kaldırma

İlm-i Havas: Dua ile sağaltım ilmi

İlmi Huruf: Harflerden mana çıkarıp tefsir etmek ilmi

İlmi Simya: Elementleri altına çevirmek isteyen bir iş alanı

İltica: Sığınma

İltihak: Katılma

İmperataif: (fr.) Emir kipi

İnhisar: Tek başına sahip olma

İnsiyak: İçgüdü

İntibak: 1.Uyum 2.İki şeyin ölçülerinin birbirini tutması

İntizaren: Bekleyerek

İptidai: 1.İlkel 2.İlkokul

İsnat: 1.Bir düşünceyi, bir konuyu bir kişi veya sebebe dayandırma, yükleme, atfetme 2.Karacılık, iftira

İstidat: Yetenek

İstihkar: Hor görme, aşağılama

İstihsal: 1.Elde etme 2.Üretim

İstihza: Gizli veya kinayeli bir biçimde alay

İstirdat: Geri alma

İstitrat: 1.Sırası gelmişken söylenen söz 2.Anlatıma eklenmesi istenen söz

İştiha: İştah

İştirak: 1.Ortaklık, ortak olma, paydaşlık 2.Bir işte yer alma, paydaşlık etme 3.Bir işe, bir düşünceye katılma, katılım

İtikat: İnanma, inan, inanç

İtisaf: Doğru yoldan sapma, yolsuzluk, hakkaniyetsizlik

İtiyat: Alışkanlık

İttihaz etmek: 1.saymak, tutmak, ... olarak görmek 2.almak, gerekeni yapmak

İzzetinefis: 1.Öz saygı 2.Kişinin kendine verdiği değer

Kabil: Olanaklı

Kani: Kanmış, inanmış

Kariha: Düşünme gücü

Karoser: Otomobilde, mekanizmayı oluşturan motor, makine, tekerlek, şasi vb. bölümlerin dışında kalan, görünen dış bölüm

Kayser: Roma ve Bizans imparatorlarına verilen san

Kayyum: Cami hademesi

Kerime: Kız evlat

Kıblenüma: Kıble yönünü göstermek için, bulunulan yere göre özel işareti olan pusula

Kifayet: 1.Yeterli miktarda olma, yetme, kafi gelme 2.Bir işi yapabilecek yetenekte olma, yeterlik

Konkur: Yarış, yarışma

Lağvetmek: Bir kuruluşu kaldırmak, işleyişine son vermek

Lalettayin: 1.Herhangi bir 2.Sıradan

Laterjik: Koma benzeri durum

Latif: Yumuşak, hoş, ince bir güzelliği olan

Layiha: Herhangi bir konuda bir görüş ve düşünceyi bildiren yazı

Lenger: Yayvan ve kenarları geniş, büyük bakır kap

Levazım: Değişik iş kollarında gerekli olan şeyler, araç ve gereçler

Liyakat: 1.Bir kimsenin, kendisine iş verilmeye uygunluk, yaraşırlık durumu, değim 2.Kifayet

Lup: Bir tür büyüteç

Madrabaz: Hile yapan kimse

Mahal: Yöre

Mahir: 1.Becerikli, yetenekli 2.Uzman, işini iyi bilen, usta

Mahsup: Hesap edilmiş, hesaba geçirilmiş

Maiyet: Üst görevlinin yanında bulunan kimseler, alt kademedekiler

Mamafih: Bununla birlikte

Manivela: 1.Bir ucunun bağlı bulunduğu bir nokta çevresinde dönen kol 2.Kaldıraç

Maruf: Herkesçe bilinen, tanınan, belli, sanlı

Mastor: Çok sarhoş, mastur

Matbuat: Basın

Maya: Arsız, utanmaz kimse

Mazbut: 1.Ele geçirilmiş, zapt edilmiş 2.Bir yere yazılmış, deftere geçirilmiş 3.Unutulmamış, hatırda kalmış 4.Düzenli, düzgün, beğenilen

Meczup: Aklını yitirmiş kimse, deli

Meğerki: İstek veya emir kipinde olan ve biri diğerini engelleyecek durumda bulunan iki cümleyi birbirine bağlayan bir söz "Bu iş bitmeyecek meğerki siz de yardım edesiniz."

Mekkâre: Osmanlı ordusunda taşıma işlerinde kullanılan at, deve, katır vb. hayvanlar

Melekâti akliye: Aklî melekeler, beyinsel-zihinsel yetenekler

Menafiülaza: Fizyoloji

Menhus: Uğursuz

Merhale: Derece, basamak, aşama, evre

Mesnet: 1.Dayanak 2.Mevki,makam

Meşrep: 1.Yaradılış, huy, karakter, mizaç 2.Davranış biçimi

Metanet: Metin olma, dayanma, dayanıklılık, sağlamlık

Metih: Övgü

Meyus: Üzgün, karamsar

Mezbele: Aşağılık ve kötü durum

Meziyet: Bir kişiyi veya nesneyi benzerinden üstün gösteren nitelik

Mihanik: Mekanik

Mihnet: Sıkıntı

Mihver: 1.Eksen 2.Önemli

Miyar: 1. Değerli madenlerde yasanın istediği ağırlık, saflık ve değer derecesini gösteren ölçü 2.Ölçüt, ölçü 3.Kimyada ayıraç

Mizan: 1.Tartı, ölçü aleti 2.Ölçü

Monizm: Tekçilik

Muaddel: Değiştirilmiş, değişikliğe uğramış, değişkin

Muamelat: 1.İşlemler 2.Davranışlar

Muarız: Karşı koyan, karşı çıkan

Muasır: Çağdaş

Muaşaka: Aşıktaşlık

Muattal: 1. İşlemez, kullanılmaz duruma gelmiş 2. Boş, işsiz

Muayyen: 1.Belirli 2. Bilinen

Muazzep olmak: Acı, azap çekmek

Mucip: Gerektirici

Muganniye: Kadın şarkıcı

Muhacir: Göçmen

Muhakeme: Bir sorunu çözmek için çıkar yol arama

Muhal: Olamaz, olmaz, olmayacak, olması, gerçekleşmesi olanaksız

Muharrir: Yazar

Muhasara: 1.Kuşatma 2.Çevirme

Muhasip: Sayman

Muhassala: Elde edilen sonuç

Muhayyile: Hayal gücü

Mukabil: 1.Bir şeye karşılık olarak yapılan, bir şeyin karşılığı olan 2.Bir şeyin karşısında bulunan 3.Karşılıklı 5.Rağmen

Mukadder: Yazgıda var olan, yazgı ile ilgili olan, alında yazılı olan

Mukaddime: 1.Ön söz 2.Bir olayın başlangıcı

Munis: 1.Cana yakın, uysal, sevimli 2.Uygun 3.Alışılan, alışılmış, yabancı olmayan

Murakabe: 1.Denetleme 2.Tasavvufta Tanrı’ya bağlanarak çile doldurma

Murdar: 1.Kirli, pis 2.Dini kurallara uygun olarak kesilmemiş olan 3.Cinsel birleşmeden sonra yıkanmamış (kimse)

Musikişinas: Müzikle uğraşan

Mustarip: Istırap ve acı çeken

Muteber: 1.Saygın, itibarı olan, hatırı sayılır, sözü geçer 2.Güvenilir 3.Değerli

Muttasıl: 1.Bitişik, yan yana olan 2.Aralık vermeden, aralıksız, durmadan, biteviye

Muvaffak: Başarmış, başarılı kimse

Muvakkat: Geçici

Muvakkithane: Güneşe bakarak namaz vakitlerini bildiren kimsenin (muvakkit) görev yaptığı yer

Muvazaa: Danışık, danışıklık

Muvazene: Denge

Muztar: Bir işi yapmak zorunda kalan, zorunlu

Mücessem: 1.Cisim durumunda olan 2.Soyut kavramlar için somut bir varlıkta tam olarak belirmiş olan

Müeyyide: Yaptırım

Müflis: Batkın

Mükellef: 1.Yükümlü 2.Eksiksiz, özenli bir biçimde yapılmış

Mükrim: İkramcı

Mültefit: İltifatkar

Münevver: 1.Aydın 2.Aydınlatılmış

Müphem: 1.Belirsiz 2.Açık ve belirgin olmaksızın

Müsamaha: 1.Hoşgörü 2. Görmezlikten gelme, göz yumma

Müsavi: Eşit

Müspet: Olumlu

Müstahdem: Odacı

Müstait: Doğuştan yetenekli, kabiliyetli olan

Müstakil: 1. Kullanış yönünden başka bir yapı ile bağlantısı olmayan, bağımsız 2. Kullanış yönünden belli kişi veya kişiler için ayrılmış olan

Müstehlik: Tüketici

Müsterih: Bütün kaygılardan kurtulup gönlü rahata kavuşan, içi rahat olan

Müstesna: 1.Benzerlerinden üstün olan, benzerleri az bulunan 2. bütünün veya kuralın dışında olan 3.Kural dışı 4. Dışında, ayrı, hariç tutularak

Müşahede: 1.Görme 2.Gözlem

Müşahit: Gözlemci

Müşir: 1.Yazı ile bildiren, haber veren / 1.Mareşal

Müşkülat: Güçlük, güçlükler, zorluklar

Müştemilat: Eklentiler

Mütalaa: Herhangi bir konu üzerinde ayrıntılı düşünme ile oluşan görüş ve yorum

Mütebessim: Gülümseyen, güleç

Müteessir: 1.Üzülmüş, üzüntülü 2.Etkilenmiş

Mütehallik: Sahip olmak, doğuştan sahip olmak

Mütehassıs: Uzman

Mütereddit: Tereddüt eden, çekingen, kararsız, ikircimli (kimse)

Müverrih: Tarih yazan kimse, tarihçi

Nahiv: Söz dizimi

Namütenahi: Sonsuz, ucu bucağı olmayan

Necabet: Temiz soydan gelme, soyluluk

Nefy: Sürgün etmek. Birisini kendi rızası olmadan, bir yerden başka bir yere nakletmek, sürmek

Neşretmek: 1.Yaymak, dağıtmak, saçmak 2.Yayımlamak

Neşriyat: Yayın

Nezaret: 1. Bakma, gözetme, gözetim 2.Gözaltı 3.Nezarethane 4.Bakanlık

Nezretmek: Adamak

Nezt: Göre, nazarında, fikrince

Nısbi: Nispi, göreceli

Nimet naşinas: İyilik bilmeyen, nankör

Nizamname: Tüzük

Öd ağacı: Dulaptal otugillerden, tropik bölgelerde yetişen, dinî törenlerde yakılan ve yanarken güzel koku veren, odunu ve kabuğu hoş kokulu bir ağaç

Ökse: 1.Ökse otu saplarından veya çobanpüskülü kabuklarından çıkarılan yapışkan macun 2.Erkekleri kendine bağlamasını bilen alımlı kadın

Pandül: Sarkaç

Pasyans: İsmi Fransızca ‘patience’tan gelen bir iskambil oyunu çeşidi; solitaire

Pavyon: Bir kuruluşun, bir kurumun, bir bahçe içindeki yapılarından her biri

Pederasti: (bkz: pederasty)

Peşkir: 1.Genellikle pamuk ipliğinden dokunmuş ince havlu 2.Yemek yerken kullanılan, el kurulanan, büyük mendil biçiminde pamuk veya keten bez, peçete

Peyke: Genellikle eski iş yerlerinde bulunan, duvara bitişik, alçak, tahta sedir

Pilpaye: (mimarlık) Filpaye, fil ayağı

Rana: Güzel, hoş latif, parlak

Redingot: Arkası yırtmaçlı, etekleri uzun, çift sıra düğmeli, resmî erkek ceketi

Refika: Eş, karı

Refulman: Bilinçten bilinçdışına bastırma işi, “repression”

Remz: 1.Bir sözü açıktan söylemeyip anlamı onu hatırlatan başka sözle anlatma, telvih 2.Sembol, işaret

Ricat: Vazgeçme

Rokoko: XVIII. yüzyılın başında Fransa'da çok geçerli olan, kavisli çizgileri bol, gösterişli bir bezeme üslubu

Ruhaniyet: Ölmüş kutsal bir kimsenin, bir inanışa göre sürüp gitmekte bulunan manevi gücü

Sadakor: Düz dokunmuş, açık saman renginde bir tür ipek kumaş

Sakıt: 1.Düşen, düşmüş 2.Hükmü kalmamış, eski önemini yitirmiş

Salah: Düzelme, iyileşme, iyilik

Salahiyet: Yetki

Salaş: 1.Sebze, meyve vb. satmak için kurulmuş, eğreti, derme çatma dükkân 2.Tahtadan yapılmış (baraka) 3.Uyumsuz, derme çatma, kötü görünen

Sarf: 1.Harcama, tüketme, kullanma 2.Dil bilgisi, yapı bilgisi

Sarfınazar: 1.Saymama, dikkate almama 2.Vazgeçme

Sarih: Açık, kolay anlaşılır, belli, belirgin, belgin

Sarraf: 1.Kuyumcu 2.Mesleği, değerli kâğıt ve metal paraları birbiriyle değiştirmek, tahvil alışverişi yapmak olan kimse

Satıh: 1.Yüzey 2.Görünen bölüm

Savat: Gümüş üstüne özel bir biçimde kurşunla işlenen kara nakış

Sayvan: 1.Güneşten, yağmurdan korunmak için veya süs olarak bir şeyin üzerine çekilen dam saçağı gibi düz veya eğimli örtü 2.Evlere bitişik, önü açık, direkler üzerine oturtulmuş, üzeri örtülü yer

Sebat: Sözünden veya kararlarından dönmeme, bir işi sonuna değin sürdürme, direşme

Sentaks: Söz dizimi

Sergüzeşt: Macera

Seyit: Bir topluluğun ileri gelen kişisi

Seyran: Gezme, gezinme

Simsar: Komisyoncu

Sirayet etmek: 1.Hastalık başkalarına geçme, bulaşma 2.Yayılma, dağılma

Somaki: Kızıl veya yeşil renkte, damarlı ve çok sert bir porfir türü mermer

Sülün: Sülüngillerden, kuyruğu çok uzun, eti yenilen bir kuş

Şark: Doğu

Şayanı dikkat: Dikkate şayan; ilgi çekici, ilgiye değer

Şecere: Soyağacı

Şimal: Kuzey

Tabiye: Taktik

Tadil: Değişiklik

Tafsilat: 1.Ayrıntı 2.Ayrıntılı açıklama

Tahakkuk: Gerçekleşme, yerine gelme

Tahkik etmek: Soruşturmak

Tahkikat: Soruşturma

Tahrif: Bir şeyin aslını bozma, kalem oynatma, değiştirme

Tahsisat: Bir kimseye, bir kuruluş veya topluluğa ayrılmış para, ödenek

Takdis: Kutsal sayma, kutsama

Takibat: Kovuşturma

Takriben: Aşağı yukarı, yaklaşık olarak

Taksimat: 1.Bölüntüler 2.Bölme, bölüştürme işleri

Talakat: Kolayca düzgün söz söyleme durumu

Tali: İkinci derecede olan, ikincil

Talik: 1.Asma, yukarı kaldırma 2.Bir işin yapılmasını herhangi bir şarta bağlı tutma 3.Belli bir zamana bırakma, erteleme 4.Arap alfabesinde geliştirilen, yatık olarak yazılan yazı türlerinden biri

Tamim: 1.Genelge, sirküler 2.Genelleme

Tanzim: 1.Sıraya koyma, sıralama 2.Düzenleme, düzen verme, yoluna koyma

Tarafeyn:  İki taraf

Taraş: Tarla, bağ, bahçe vb. yerlerden toplanan üründen artakalanlar

Tarik: Yol

Tariz: Kapalı bir biçimde, dolaylı olarak söz söyleme, taşlama

Tarziye: Yapılan kötü bir davranış için özür dileme, gönül alma

Tasavvur: 1. Göz önüne getirme, hayal etme, zihinde canlandırma 2.Tasarım 3. Düşünce, amaç, niyet, maksat, plan

Tasdik: 1.Doğrulama 2.Onay, onaylama

Tasfiye: 1.Arıtma, ayıklama, temizleme 2.Bir ticaret kuruluşunun batması, kapanması vb. sebepler üzerine hesapların kesilmesi, alacaklılara, ortada kalan mal ve paradan paylarına düşen miktarın verilmesi, likidasyon 3.Türlü sebeplerle birçok kimsenin görevine son verme

Tashih: Düzeltme, düzelti

Tatbik etmek: Uygulamak

Tavzih: Açıklama, aydınlatma

Tazir: 1.Azarlamak 2.Cezalandırma

Tazyik: 1. Sıkıştırma, darlaştırma 2.Manevi baskı, zorlama, zarara sokma

Tebdil eylemek: Değiştirmek

Teberrüken: Uğur sayarak, mutlu olsun diye

Tecerrüt: Her şeyden uzaklaşma, sıyrılma, soyutlanma

Tecessüs: 1. Belli etmeden kendini ilgilendirmeyen şeyleri öğrenmeye çalışma 2. Merakını gidermeye çalışma, görme, anlama merakı

Teessür: 1.Üzüntü 2.Duygulanım

Teessüs: 1.Kurulma, ortaya çıkma 2.Yerleşme, temelleşme, kökleşme

Teferruat: Ayrıntı

Tefrika: 1.Gazete veya dergilerde çıkan, birbirini tamamlayan yazılardan oluşan dizi 2.İkilik

Tefsir: 1.Yorumlama 2.Yorum

Tekâmül: 1.Olgunluk, olgunlaşma 2.Gelişim, gelişme

Tekdir: Azarlama, paylama

Tekzip: Yalanlama

Telakki: 1.Anlayış 2.Kabul etme, sayma

Telkin: Bir duyguyu, bir düşünceyi aşılama

Temessül: Benzeşme

Tenazur: Bakışım; iki veya daha çok şey arasında konum, biçim ve belirli bir eksene göre ölçü uygunluğu, simetri

Tenkit: Eleştirme, eleştiri

Tensikat: 1.Düzenlemeler, düzen vermeler 2.Bir iş yerinde kadro düzenlemeleri

Tenzilat: İndirim

Terakki: İlerleme, yükselme, gelişme

Terane: 1.Ezgi, makam, nağme 2.Çok tekrarlandığından usanç verici bir durum alan söz

Terkip: Birleşim, birleştirme, bir araya getirme

Teşekkül etmek: Belirmek, belli bir biçim almak, oluşmak

Teşrin: Yılın onuncu ve on birinci aylarına verilen ortak ad

Teşyi etmek: Uğurlamak, geçirmek

Tetkik: 1.İnceleme 2.Araştırma

Tevdi etmek: Bırakmak

Tevekkeli: Boşuna, boş yere, sebepsiz olarak

Tevkif: 1.Durdurma 2.Bir suç dolayısıyla birini tutuklama

Tezyif: 1.Bir şeyi değersiz, adi, bayağı, aşağılık göstermeye çalışma, küçültmek isteme 2.Alay etme, eğlenme

Tirşe rengi: Yeşil ile mavi arası renk

Töhmet: Birine yüklenen, işlenildiği sanılan fakat henüz aydınlanmamış olan suç, suçlama

Tröst: Aynı alanda iş yapan çeşitli ortaklıkların hisse senetlerinin, bir denetim teşkilatına teslim edilmesi ve yönetimin bir teşkilatı yöneten gruba aktarılmasıyla oluşan, tekelci sermayedarlığa dayanan ortaklıklar birliği

Uhrevi: Öbür dünya ile ilgili, ahiret ile ilgili, dünyevi karşıtı

Vakar: Ağırbaşlılık

Vakıa: 1.Olgu 2. Gerçi, her ne kadar

Vaveyla: Çığlık

Vehim: Kuruntu

Velut: 1.Doğurgan 2.Çok eser ortaya koyan, verimli

Verese: Mirasçılar

Vesayet: Vasilik

Vesvese: Kuruntu

Vido: Oyunda kazanılacak parayı iki katına çıkarma

Visal: Kavuşma

Vuzuh: Açık olma durumu, açıklık, aydınlık

Yeis: Umutsuzluktan doğan karamsarlık, üzüntü

Yeknesak: Tekdüze

Zani: Zina yapan erkek

Zaruret: 1.Zorunluluk 2.Gereklilik 3.Sıkıntı, yoksulluk, fakirlik

Zaviye: Anlayış, görüş, bakış açısı

Zecri: Zorlayıcı, zorlayan, yasaklayan

Zelil: Hor görülen, aşağı tutulan, aşağılanan

Zem: Bir kimseyi kötüleme, yerme, yergi

Zemberek: Saatlerin çeşitli parçalarını harekete geçiren bölüm, yay

Zevç: Koca

Zifaf: Gerdek